Έρευνες

Η Έκταση και οι Μορφές Βίας Ενάντια στα Παιδιά στην Κυπριακή Οικογένεια

Σεπτέμβριος 2004

Η παρούσα έρευνα αποτελεί την πρώτη παγκύπρια προσπάθεια διερεύνησης των αιτίων, της έκτασης, των μορφών και των επιπτώσεων  της βίας που ασκείται ενάντια στα παιδιά στην κυπριακή οικογένεια.

Η έκταση οι μορφές, η συχνότητα και οι επιπτώσεις της βίας ενάντια στα παιδιά δεν μπορούν να εκτιμηθούν από τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, δεδομένου ότι στις διάφορες υπηρεσίες φτάνουν μόνο οι καταγγελθείσες περιπτώσεις και επιπλέον δεν υπάρχει κεντρικός συντονιστικός φορέας για την καταγραφή και αξιολόγηση των περιστατικών.

Με τη χρήση ερωτηματολογίου που διαμορφώθηκε ειδικά και δοκιμάστηκε πιλοτικά, διερευνήθηκαν οι αντιλήψεις 913 παιδιών (Παγκύπριο δείγμα μαθητών ηλικίας 12-18 ετών) γύρω από το θέμα της βίας στην οικογένεια.  Διερευνήθηκαν, επίσης, η έκταση, οι μορφές, η συχνότητα και οι επιπτώσεις της βίας που ασκείται ενάντια στα παιδιά στην κυπριακή οικογένεια.

Τα παιδιά του δείγματος φαίνονται να αποδέχονται σε μεγάλο βαθμό τη χρήση βίας, κυρίως της ψυχολογικής και κατά δεύτερο λόγο της σωματικής, εκλαμβάνοντάς τη  συχνά ως μια φυσιολογική συμπεριφορά, σε αντίθεση με τη σεξουαλική βία η οποία δεν είναι αποδεκτή.  Παρ' όλα αυτά, δεδομένου ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές ως προς τον τρόπο αντίληψης και κατανόησης του προβλήματος της βίας από τα παιδιά του δείγματος, περαιτέρω και πιο εξειδικευμένη διερεύνηση του θέματος δυνατόν να δώσει πιο αντιπροσωπευτικά στοιχεία για την έκταση, τις μορφές και τη συχνότητα της βίας ενάντια στα παιδιά στην κυπριακή οικογένεια.

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι τουλάχιστον το 20% των παιδιών του δείγματος, στην πλειονότητά τους αγόρια που ζουν σε πόλη, δήλωσε ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική κακοποίηση και το 10%  (ίδιο ποσοστό αγοριών και κοριτσιών)  δήλωσε ότι έχει υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης.  Τα κορίτσια φαίνονται να κινδυνεύουν περισσότερο από τις σοβαρότερες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης σε σχέση με τα αγόρια.  Παρατηρούνται επίσης αυξημένα ποσοστά χρήσης αλκοόλ και άλλων ουσιών ανάμεσα σε παιδιά που δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση ή που είναι μάρτυρες σκηνών βίας ανάμεσα στους γονείς τους.  Υπάρχει σαφής ένδειξη ότι όλες οι μορφές παιδικής παραμέλησης υπάρχουν σε μεγαλύτερα ποσοστά στις οικογένειες με χαμηλότερο εισόδημα.

Γενικά, φαίνεται ότι η έκταση, οι μορφές, η συχνότητα και οι επιπτώσεις της βίας ενάντια στα παιδιά στην Κυπριακή οικογένεια, που δε διαφέρουν κατά πολύ από παρόμοια ευρήματα διεθνών ερευνών, θα πρέπει να ανησυχήσουν και να προβληματίσουν τόσο τις αρμόδιες υπηρεσίες όσο και το κοινό.  Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας αναμένεται ότι θα συμβάλουν στην λήψη μέτρων  για περιορισμό ή και απάλειψη του σοβαρού αυτού κοινωνικού προβλήματος και των επιπτώσεών του στα θύματα, στους θύτες και κατ'  επέκταση στις οικογένειες  και στις κοινότητές τους.

Η έρευνα ολοκληρώνεται παρέχοντας εισηγήσεις που αφορούν την πρόληψη και την καταπολέμηση του φαινομένου της βίας ενάντια στα παιδιά.

Η έρευνα  αυτή παρέχει την πρώτη ευκαιρία για σύγκριση της έκτασης και των μορφών βίας  ενάντια στα παιδιά στην κυπριακή οικογένεια με ερευνητικά δεδομένα άλλων χωρών.  Τέτοιες συγκρίσεις πρέπει να γίνονται βέβαια με μεγάλη προσοχή, δεδομένων των διαφορών στην κουλτούρα, στους ορισμούς, στη μεθοδολογία συλλογής πληροφοριών, και στις αντιλήψεις που αφορούν στην κατανόηση της παιδικής κακοποίησης και παραμέλησης.