Από τη Ράντσεβα, στην 19χρονη Βρετανίδα και τώρα στην νεαρή Ελληνοκύπρια

Η Κύπρος έχει εκτεθεί και άλλες φορές για την ομπρέλα προστασίας σε κατηγορούμενους για σεξουαλικής φύσεως εγκλήματα

Η Κύπρος έχει εκτεθεί και άλλες φορές για την ομπρέλα προστασίας σε κατηγορούμενους για σεξουαλικής φύσεως εγκλήματα – Η χθεσινή απόφαση φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ακανθώδες άρθρο 113 του Συντάγματος

Η κυπριακή Δημοκρατία ξαναβρέθηκε στο εδώλιο, αυτή τη φορά χωρίς τη δυνατότητα να κρυφτεί πίσω από νομικές κουρτίνες και εσωτερικές «καθαρές λύσεις» αδιαφανών διαδικασιών. Με ομόφωνη απόφαση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καταδίκασε τη Λευκωσία Κύπρο για την αναστολή ποινικής δίωξης πολιτικού προσώπου που είχε καταγγελθεί για βιασμό. Το Δικαστήριο διέγνωσε παραβιάσεις άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, σε ότι αφορά την υποχρέωση του κράτους να διερευνά αποτελεσματικά βίαιες συμπεριφορές και να προστατεύει την ιδιωτική ζωή, αποφεύγοντας τη «δευτερογενή θυματοποίηση» και τα «σεξιστικά στερεότυπα» στα οποία υποβλήθηκε η καταγγέλλουσα.

Ανεξήγητος τερματισμός δίωξης

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Ν.Τ., γεννημένη το 1992, κατήγγειλε τον Α.Τ. γνωστό τότε ως «ανερχόμενο αστέρι» κόμματος, ότι την βίασε την Πρωτοχρονιά του 2011. Παρά το γεγονός ότι η αστυνομική έρευνα ξεκίνησε, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε, την 1η Δεκεμβρίου 2021, να παύσει τη δίωξη επικαλούμενος «ασυμφωνίες» στις καταθέσεις της κοπέλας και σημειώνοντας ότι η νεαρή «έτρεφε αισθήματα» για τον φερόμενο βιαστή της.

Το ΕΔΑΔ σκιαγράφησε τη συγκεκριμένη αιτιολογία ως μανιφέστο… ψυχολογίας της καφετζούς. Χωρίς ιατροδικαστική εμβάθυνση, χωρίς εμπεριστατωμένη ψυχολογική αξιολόγηση του θύματος, χωρίς καν ανάλυση του κρίσιμου ζητήματος της συναίνεσης. Εν ολίγοις, η απόφαση ασκήθηκε στο αγαπημένο κυπριακό σπορ «φταίει το θύμα».

Τρία φάουλ

1. Διακρίσεις και στερεότυπα: Το Δικαστήριο χαρακτήρισε το σκεπτικό της Νομικής Υπηρεσίας «εμποτισμένο με προκαταλήψεις». Οι εισαγγελείς φαίνεται να προέκριναν τον ροζ ψίθυρο («το ήθελε, δεν αντέδρασε, έστελνε λάθος σήματα») αντί για τη νομική υποχρέωση τεκμηρίωσης ή αναιτιολόγητης στάσης.

2. Έλλειψη πρόσβασης στον φάκελο: Η άρνηση να παραχωρηθεί στον δικηγόρο της κοπέλα αντίγραφο της δικογραφίας θεωρήθηκε από το ΕΔΑΔ «εξαιρετικά προβληματική», αφού απέκλεισε τη δυνατότητα επανεξέτασης της εισαγγελικής απόφασης, μια πρακτική που θυμίζει περισσότερο καθεστωτική συμπεριφορά παρά θεσμό κράτους δικαίου.

3. Αποζημιώσεις: Το κράτος (δηλαδή οι φορολογούμενοι) θα πληρώσει €20.000 για ηθική βλάβη και €15.470 για δικαστικές δαπάνες. Αν σε κάποιους φαίνεται «μικροποσό», να θυμίσουμε ότι δεν πρόκειται για λογαριασμό delivery αλλά για διεθνή ρετσινιά. Δηλαδή, άλλο ένα κίτρινο αυτοκόλλητο, «βιασμός– ευθύνη στο θύμα» στο μητρώο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Συνήθεις… παραβάτες

Η Κύπρος δεν καταδικάζεται πρώτη φορά για περίεργη διαχείριση σεξουαλικών εγκλημάτων. Προηγήθηκε, στις 27 Φεβρουαρίου 2025, η υπόθεση για τον χειρισμό καταγγελίας ομαδικού βιασμού 19χρονης Βρετανίδας στην Αγία Νάπα. Το ΕΔΑΔ είχε τότε καταλογίσει «θεσμική προκατάληψη» και ανεπαρκή προστασία των γυναικών. Το «κατόρθωμα» πιστωνόταν στον τότε Γενικό Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη, ο οποίος παρά τις αντιδράσεις Νομικών αποφάσισε να διώξει το θύμα. Σήμερα ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ως επικεφαλής του «ΑΛΜΑ» εξέδωσε ανακοίνωση, αλλά τότε, δεν είχε γράψει μισή κουβέντα, στα αγαπημένα του social media, αφού ήταν γνωστή η σχέση του με τον Κ. Κληρίδη. Υπήρξε βεβαίως και η παλαιότερη υπόθεση, της Οξάνα Ράντσεβα, με τον θάνατο της νεαρής Ρωσίδας που ήταν θύμα εμπορίας προσώπων στα καμπαρέ της Κύπρου.

Με τις καταδικαστικές αποφάσεις, η εικόνα της Κύπρου στο Στρασβούργο, δεν είναι και η καλύτερη, αλλά δεν είναι μόνο θέμα εικόνας. Είναι θέμα νοοτροπίας η οποία μάλλον δεν θα αλλάξει πολύ εύκολα.

Η χθεσινή απόφαση φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ακανθώδες άρθρο 113 του Συντάγματος, που παρέχει στον Γενικό και Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα σχεδόν απόλυτη ευχέρεια να τερματίζουν διώξεις.

Ποιους αφορά;

• Το θύμα (και κάθε θύμα): Δικαιώνεται ηθικώς απέναντι στην μεταχείριση που έτυχε από το κράτος αλλά ο φερόμενος ς δράστης του βιασμού απολαμβάνει την «ασυλία» που του πρόσφερε η Εισαγγελία.
• Νομική Υπηρεσία & Αστυνομία: Οφείλουν να αλλάξουν έστω και τώρα. Απαιτείται εξειδίκευση για σεξουαλικά εγκλήματα, υποχρεωτική ψυχολογική προσέγγιση και υποστήριξη, εξαίρεση λειτουργών με στερεότυπα.
• Πολιτικό προσωπικό: Όταν ο κατηγορούμενος είναι στέλεχος κόμματος, η ευθύνη της πολιτικής για να πιέσει για αλλαγές δεν είναι δεδομένη.
• Κοινή γνώμη: Βλέπει ότι «αισθήματα» και «λάθος σήματα» δεν μετρούν πια ως άλλοθι για ένα βιασμό. Αρκεί η έλλειψη συναίνεσης.

Τι μπορεί να κάνει η καταγγέλλουσα

Σύμφωνα με νομικούς που μίλησαν στη Cyprus Times η κοπέλα θα μπορούσε μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ να προβεί και σε λήψη άλλων μέτρων:
1. Αίτηση επανέναρξης ποινικής δίωξης. Η Εισαγγελία, υπό την πίεση της καταδίκης, θα δυσκολευτεί να πει «όχι» χωρίς νέα αιτιολογία.
2. Αγωγή αποζημίωσης κατά του Δημοσίου στο Διοικητικό Δικαστήριο.
3. Προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο ζητώντας συνταγματικό έλεγχο της απόφασης τερματισμού της δίωξης, επικαλούμενη τα πορίσματα του ΕΔΑΔ.
4. Καταγγελία σε Διεθνή Σώματα για πλημμελή εφαρμογή της Σύμβασης τηςν Κωνσταντινούπολης.

Και τώρα τι;

Η απόφαση αποκαλύπτει ένα σύστημα αδιαφάνεια και στερεοτύπων για σεξουαλικής φύσεως εγκλήματα. Όσο τα μεταμφιέζονται σε νομική λογική, τίποτα δεν θα γυαλίζει αρκετά για να κρύψει τη σκουριά. Η μπάλα είναι στα πόδια της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας για αναθεώρηση των αρμοδιοτήτων της Εισαγγελίας, υποχρεωτική διαφάνεια στον τερματισμό διώξεων, εκπαίδευση ανακριτών στην έννοια της συναίνεσης, εφαρμογή του SIS (Sexual Investigation Standard) που ζητούν επί χρόνια οι γυναικείες οργανώσεις. Το ΕΔΑΔ δεν είναι Eurovision και δεν βαθμολογεί με 12άρια, αλλά με παραβιάσεις. Αν η Κύπρος θέλει να πάψει να πρωταγωνιστεί σε αυτό το άχαρο θεατρικό έργο, το μήνυμα είναι σαφές. Τέλος στους νομικούς ακροβατισμούς που λειτουργούν ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για παραβάτες, γιατί την επόμενη φορά, το πρόστιμο μπορεί να είναι μεγαλύτερο, η ντροπή όμως ήδη ξεπέρασε το πλαίσιο της δικαστικής αίθουσας και έγινε πρωτοσέλιδο.

Cyprus Times

04/07/2025