Σημαντικό έργο επιτελεί το Σπίτι της Γυναίκας

Το σημαντικό και πρωτοποριακό έργο που τους τελευταίους τρεις μήνες προσφέρουν κυβερνητικοί και ιδιώτες επαγγελματίες από διαφορετικές ειδικότητες, στο Σπίτι της Γυναίκας (ΣτΓ) στη Λευκωσία, με υπηρεσίες στήριξης, ασφάλειας και προστασίας κακοποιημένων γυναικών, περιγράφει η Συντονίστρια του έργου, δρ Άντρη Ανδρονίκου, Επιστημονική Διευθύντρια του Συνδέσμου Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), που διαχειρίζεται το ΣτΓ.

Η συνέντευξη δόθηκε με την ευκαιρία της σημερινής 8ης Μαρτίου Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας. Η λειτουργία της δομής ξεκίνησε πιλοτικά στην πρωτεύουσα την 1η Δεκεμβρίου 2020 και όπως μας ανέφερε η δρ Ανδρονίκου «με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής της θα επεκταθεί και σε άλλες επαρχίες». Μας πληροφόρησε ότι από την 1η Δεκεμβρίου 2020 μέχρι και τη μέρα της συνομιλίας μας 4 Μαρτίου 2021, το ΣτΓ «διαχειρίστηκε συνολικά 106 περιστατικά βίας κατά γυναικών και των ανήλικων τέκνων τους». Διευκρίνισε ότι τα θύματα δεν διαμένουν στο ΣτΓ, αλλά έχουν τη δυνατότητα να λάβουν εκεί συλλογικές υπηρεσίες. Υπενθύμισε, επίσης, ότι η διαχείριση του ΣτΓ ανατέθηκε τον Ιούνιο 2019 από το υπουργείο Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο ΣΠΑΒΟ έπειτα από διαγωνισμό, με έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου στο πλαίσιο υλοποίησης των  υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. 

Διεπιστημονικό κέντρο φιλικό προς τα θύματα

«Με υπουργική απόφαση το Σπίτι της Γυναίκας λειτουργεί ως ένα διεπιστημονικό κέντρο, φιλικό προς τα θύματα βίας όπου επαγγελματίες από διάφορες ειδικότητες και κρατικοί λειτουργοί εργάζονται κάτω από την ίδια στέγη με σκοπό την παροχή προστασίας, ασφάλειας και εξειδικευμένης στήριξης στα θύματα βίας», μας είπε η δρ Ανδρονίκου που είναι κοινωνική λειτουργός με εξειδίκευση σε θέματα ενδοοικογενειακής βίας και παιδικής προστασίας. Πρόσθεσε ότι το ΣτΓ παρέχει υπηρεσίες σε γυναίκες και κορίτσια (κάτω των 18 ετών) θύματα βίας, καθώς και στα εξαρτώμενα τέκνα τους, χωρίς καμία διάκριση. 

Το ΣτΓ παρέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες: 

* Άμεση/ βραχεία ψυχολογική στήριξη. 

* Κοινωνικο-οικονομική στήριξη.

* Ιατρική εξέταση για επιβεβαίωση της κακοποίησης και παραπομπή  για θεραπεία (Β΄ φάση λειτουργίας).

* Λήψη γραπτής και οπτικογραφημένης κατάθεσης του θύματος από  μέλη του Κλιμακίου της Βίας της Αστυνομίας και λήψη μέτρων ασφάλειας και προστασίας.

* Υπηρεσίες παραπομπής ή/και συνοδείας – όποτε αυτό απαιτείται. 

* Νομικές υπηρεσίες.  

Το Σπίτι της Γυναίκας εξυπηρετεί τις ακόλουθες ομάδες:

* Γυναίκες και κορίτσια θύματα έμφυλης βίας στο πλαίσιο στενών σχέσεων από νυν ή πρώην σύντροφο ή άλλο μέλος της οικογένειας.

* Γυναίκες θύματα σεξουαλικής βίας και βιασμού.

* Γυναίκες θύματα που έχουν σχέσεις εργασιακής φροντίδας με το δράστη (όπως οικιακές βοηθοί, φροντίστριες κ.τ.λ.). 

* Γυναίκες και ανήλικα θύματα που βρίσκονται σε χώρους φιλοξενίας του ΣΠΑΒΟ

Το μοντέλο family Fustice center

Υπενθυμίζουμε στο σημείο αυτό, μέρος του υπομνήματος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρόληψης και Καταπολέμησης της Βίας στην Οικογένεια (ΣΕΠΚΒΟ) προς την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής στη συνεδρία της 11ης Ιανουαρίου 2021 σε σχέση με τη λειτουργία του Σπιτιού της Γυναίκας. Το υπόμνημα υπογράφει η Σουσάνα Παύλου, πρόεδρος της ΣΕΠΚΒΟ, που ανέλαβε με διορισμό από την κυβέρνηση τον συντονισμό των ενεργειών υλοποίησης του έργου και αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «η προσέγγιση του ΣτΓ βασίζεται στο μοντέλο Family Justice Centre, όπου το συμφέρον του παιδιού και το συμφέρον της μητέρας ταυτίζονται, αφού μητέρα και εξαρτώμενα, στις πλείστες περιπτώσεις, βιώνουν τον ίδιο βαθμό επικινδυνότητας της βίας. Το ΣτΓ λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες ασφάλειας τόσο των γυναικών όσο και των παιδιών τους, παρέχοντας ολοκληρωμένες παρεμβάσεις με στόχο την ενδυνάμωση της μητέρας, αλλά και τη διασφάλιση της σχέσης της με τα παιδιά της. Μητέρα και εξαρτώμενα λαμβάνουν τις αρχικές υπηρεσίες στο ΣτΓ, ώστε να αποφεύγεται ο διαχωρισμός τους και κατ’ επέκταση η περαιτέρω επαναθυματοποίησή τους. Επιπρόσθετα, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με τα άρθρα 22, 23 και 26, απαιτεί την παροχή εξειδικευμένης στήριξης σε παιδιά. Προς ικανοποίηση και συμμόρφωση στα εν λόγω άρθρα, το ΣτΓ προνοεί την παρουσία Συνηγόρου του Παιδιού (Child’s Advocate), η οποία είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού σε όλες τις διαδικασίες του ΣτΓ. Αναφορικά με την ιατρική εξέταση, στην Α΄ φάση όλα τα περιστατικά εξυπηρετούνται από τις Πρώτες Βοήθειες, κατόπιν συνοδείας λειτουργού της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης του ΣτΓ. Λόγω του ότι το ΣτΓ καλείται να διαχειριστεί και επείγοντα περιστατικά υψηλής επικινδυνότητας, χρειάζεται αρκετή μελέτη και οργάνωση αναφορικά με την ιατρική εξέταση που θα διεξάγεται μέσα στο ΣτΓ (ετοιμασία διαδικασιών, διαχωρισμός επειγόντων περιστατικών, πρόσληψη νοσηλευτικού προσωπικού, δημιουργία λιστών ιατρικών ειδικοτήτων, παραλαβή πλήρους ιατρικού εξοπλισμού, λήψη μέτρων COVID-19, κ.τ.λ.).

Στη Β' φάση λειτουργίας του ΣτΓ η ιατρική εξέταση των θυμάτων θα διεξάγεται μέσα στο ΣτΓ, θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της τοποθέτησης κλινικού ψυχολόγου των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και θα έχουμε την έναρξη λειτουργίας της Διϋπηρεσιακής Ομάδας. Όταν το ΣτΓ φτάσει στην πλήρη λειτουργία του και αξιολογηθεί, τότε θα παρθούν και οι ανάλογες πολιτικές αποφάσεις για την επέκταση του μοντέλου παγκύπρια. Διευκρινίζεται ότι το ΣτΓ δεν αντικαθιστά τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, αλλά έρχεται να ενισχύσει το έργο τους μέσα από μια νέα δομή εντατικής εξειδικευμένης διυπηρεσιακής διαχείρισης. Εννοείται ότι για τις υπόλοιπες επαρχίες (εκτός Λευκωσίας) ισχύουν οι υφιστάμενες διατμηματικές διαδικασίες διαχείρισης περιστατικών βίας.

Η Τεχνική Επιτροπή του ΣτΓ της οποίας προεδρεύει η ΣΕΠΚΒΟ ως ο διορισμένος Συντονιστής του Έργου, έχει ετοιμάσει τις διαδικασίες της Ά φάσης οι οποίες ήδη βρίσκονται υπό πιλοτική εφαρμογή από την ημέρα έναρξης λειτουργίας του ΣτΓ. Στην παρούσα φάση η ανατροφοδότηση που λαμβάνουμε από τους επαγγελματίες του ΣτΓ, είναι εξαιρετικά σημαντική ώστε να χτιστούν σωστά οι διαδικασίες μέσα από τη νέα αυτή πρακτική εμπειρία και γνώση που λαμβάνουμε. Ως εκ τούτου, είναι πολύ νωρίς για οποιαδήποτε ενημέρωση ή εξαγωγή συμπερασμάτων για τον τρόπο λειτουργίας του ΣτΓ. Κυβερνητικοί και ιδιώτες επαγγελματίες από διαφορετικές ειδικότητες καλούνται να δουλέψουν κάτω από την ίδια στέγη για ένα τόσο πολύπλοκο με υψηλού βαθμού επικινδυνότητας θέμα, όπως αυτό της βίας κατά των γυναικών. Χρειάζεται λοιπόν χρόνος να κατανοηθεί το μοντέλο απ’ όλους τους εμπλεκομένους ώστε να το εφαρμόσουν αποτελεσματικά στην πράξη». 

Γραπτές και εικονογραφημένες καταθέσεις

Σύμφωνα με τη δρα Ανδρονίκου, «το ΣτΓ λειτουργεί με πλήρη χρηματοδότηση από το υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και εποπτεύεται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Στο ΣτΓ εργοδοτούνται από το ΣΠΑΒΟ η Συντονίστρια, κλινικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, κοινωνικός λειτουργός Συνήγορος του Παιδιού, λειτουργοί της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης, νομική σύμβουλος, διοικητική λειτουργός και φροντίστρια. Αντίστοιχα, τοποθετήθηκε λειτουργός-οικογενειακή σύμβουλος από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, ενώ μέλη του Κλιμακίου Βίας της Αστυνομίας λαμβάνουν γραπτές και οπτικογραφημένες καταθέσεις σε ειδικό χώρο που έχει διαμορφωθεί για το σκοπό αυτό. Οι ώρες λειτουργίας του ΣτΓ είναι από τις 09:00 – 17:00. Ωστόσο οι υπηρεσίες παρέχονται σε 24ωρη βάση εφόσον αναλαμβάνει η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ) η οποία παρέχει υπηρεσίες σε 24ωρη βάση/ 7 ημέρες την εβδομάδα. Όλες οι περιπτώσεις που διαχειρίζεται το ΣτΓ σε αυτή τη φάση είναι με παραπομπές από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, την Αστυνομία και τον ΣΠΑΒΟ». 

Η δρ Ανδρονίκου ανέφερε ότι «από τις 106 περιπτώσεις βίας κατά γυναικών και των ανήλικων τέκνων τους που διαχειρίστηκε συνολικά μέχρι σήμερα το ΣτΓ, οι 59 παραπέμφθηκαν από το Κλιμάκιο Βίας στην Οικογένεια της Αστυνομίας, 32 από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και 15 από τον ΣΠΑΒΟ. Μέσα από την πολυθεματική διαχείριση των περιπτώσεων –συνέχισε– οι γυναίκες αυτές έχουν υποστηριχθεί με συμβουλευτική παρέμβαση, αξιοποίηση επιδομάτων και άλλων δικαιωμάτων, νομικές συμβουλές, έκδοση διαταγμάτων, καθοδήγηση, διασύνδεση με χώρους φιλοξενίας, κάλυψη κοινωνικών αναγκών σε συνεργασία με την κοινωνική υπηρεσία του ΣΠΑΒΟ, εργασιακή καθοδήγηση, στήριξη παιδιών και διασύνδεση με υπηρεσίες. Σημαντικό αποτελεί το γεγονός ότι για πρώτη φορά μια γυναίκα όταν αποφασίζει να καταγγείλει ένα περιστατικό βίας, οι επαγγελματίες κλινικοί ψυχολόγοι της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης του ΣτΓ παρευρίσκονται εκεί υποστηρίζοντας, καθοδηγώντας και ενημερώνοντας τα θύματα. Ανάλογα με την περίπτωση η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης συνοδεύει τα θύματα όπου χρειαστεί σύμφωνα με τις ανάγκες, ενώ παρέχει στα άτομα πλάνο ασφάλειας σύμφωνα με τις ανάγκες. Η δομή, όπως διαφάνηκε, καλύπτει, επίσης, το κενό που υπήρχε κυρίως στα θέματα συνδιαχείρισης, πολυθεματικής διαχείρισης, άμεσης παρέμβασης και αποτελεσματικής παροχής υπηρεσιών στα θύματα βίας».

Μάριος Δημητρίου   

Ο Φιλελεύθερος

08/03/2021